อำเภอเมืองระยอง เดิมมีชื่อว่า “อำเภอท่าประดู่” เหตุที่เรียกชื่อดังกล่าว เพราะที่ตั้งที่ว่าการอำเภอเดิมซึ่งตั้งอยู่ริมน้ำระยอง มีต้นประดู่ขึ้นอยู่มาก ต่อมาทาง ราชการได้เปลี่ยนชื่ออำเภอ ซึ่งเป็นที่ตั้งศาลากลางจังหวัดว่าอำเภอเมืองระยอง

และในปี พ.ศ. 2501 ทางราชการได้อนุมัติให้สร้างที่ว่าการอำเภอขึ้นใหม่ ตั้งอยู่บริเวณถนนตากสินมหาราช ตำบลท่าประดู่ ในปัจจุบัน อนึ่ง ระยอง
มีผู้กล่าวถึงประวัติความเป็นมาโดยสรุปดังนี้

1. เดิมถิ่นนี้ชนเผ่า “ซอง” อาศัยอยู่ ซึ่งอพยพมาจากเขมร ชาวป่าพวกนี้นิยมใช้ลูกปัดสีต่างๆ และทองเหลือง เป็นเครื่องประดับ เรียกไม้ประดู่ ตามภาษาซอง ว่า “ราย๊อง” ต่อมาเพี้ยนเป็น “ระยอง””แม้แต่ชื่อตำบล หมู่บ้านต่างๆ เช่นตะพง เพ แกลง บ้านแลง ก็สันนิษฐานว่าน่าจะมาจากภาษาซอง
2. คำว่าระยองไม่มีในพจนานุกรม ดังนั้น จึงเพียงแต่สันนิษฐานว่า “ระยอง” คือเขตแดนของแผ่นดิน
3. อีกความเห็นหนึ่ง เห็นว่า “ระยอง” น่าจะหมายถึงไม้ประดู่ ซึ่งขึ้นอยู่โดยทั่วไป มีการสันนิษฐานว่า เดิมมีสุภาพสตรีสูงอายุผู้หนึ่งชื่อว่า ยายยอง มาตั้งหลักปักฐานทำไร่แถบนี้ก่อนผู้อื่นจึงเรียกบริเวณนี้ว่า ไร่ยายยอง ต่อมาเพี้ยนเป็น “ระยอง” ในปัจจุบัน

เมืองระยองเป็นเมืองที่มีประวัติศาสตร์ที่ยาวนาน มีสถานที่และบุคคลที่เกี่ยวข้องกับประวัติศาสตร์ของชาติไทยเป็นเรื่องราวที่น่าสนใจ น่าบันทึก ไว้สำหรับคนรุ่นหลัง ได้เกิดความภาคภูมิใจ ผู้เรียบเรียงได้ค้นคว้าจากเอกสารหลักฐาน และได้สอบถามผู้รู้เป็นจำนวนมาก เพื่อเอาข้อมูลมาเรียบเรียงเป็นหนังสือโดยใช้เวลาไม่น้อยกว่า 5 ปี เนื้อหาด้านในประกอบด้วย เรื่องราวของระยองตั้งแต่อดีตถึงปัจจุบัน สมเด็จพระปิยมหาราชกับเมืองระยอง ประวัติความเป็นมาของศาลากลางจังหวัดระยอง ประเพณีการปกครองแบบกินเมือง สิ่งแรกของเมืองระยอง ที่สุดของเมืองระยอง ของดีเมืองระยอง การตั้งชื่อถนนในเขตเทศบาลนครระยอง ประวัติสถานที่สำคัญ เกร็ดเล็กเกร็ดน้อยเกี่ยวกับสะพาน การอุตสาหกรรม(โรงสี) การต่อเรือ ตลาด สภากาแฟ ประภาคาร ภาษาระยอง พระราชพิธีสัจจปานกาล การสาธารณสุขในจังหวัดระยอง ที่เผาศพ ชาวจีนในจังหวัดระยอง สภาพเมืองระยองเมื่ออดีต การคมนาคมสมัยโบราณ วัดโขดเมืออดีต ประเพณีวัฒนธรรมจังหวัดระยอง